IMG_2293

3 tips voor pioniersgroepen over laveren tussen structuur en vrij creëren.

Er gaat iets mis. Er wordt een regel of een procedure gemaakt opdat het niet meer mis kan gaan. Een woud ontstaat.

Spuugzat van alle regels en structuur: dan maar zonder! Dat kan en het is vermoeiend. Iedere actie dient afzonderlijk geanalyseerd op goed/fout, passend of niet passend. Houvast is schaars. Weinig mensen gedijen in chaos. 

Het roept de vraag op: Is er iets tussenin en hoe doen we dat dan?

Ik heb daar drie tips voor, met name bedoeld voor beginnende groepen pioniers.

Niet te snel en wel duidelijk de grenzen van het speelveld aangeven.

Bouwen aan de eco-samenleving gebeurt vaak als semi-vrijwilligerswerk,  in groepen die nieuw samengesteld worden, met mensen die ook de hiërarchische manier van werken ter discussie stellen en inclusie belangrijk vinden. Niet de meest eenvoudige omgeving om te bepalen waar je als groep van bent, hoe je wil samenwerken, wie er mag meedoen, … Niet eenvoudig, gewoon omdat we het allemaal niet gewend zijn.

Het is dan handig om met een minimum aan afspraken over verantwoordelijkheden en overeenstemming over de manier van besluitvorming gewoon te beginnen. De groep, die graag aan de slag wil, gaat de samenwerking cocreeeren en doet ervaringen op. Ervaringen die energie geven, passend voelen bij de bedoeling van de samenwerking. Een “yesss, zie je wel, dit bedoelden we”. En ervaringen die dat niet hebben. 

Op een moment gaat de groep aangeven dat ze behoefte hebben aan meer houvast. Dan is het tijd voor een goed voorbereide groepsbijeenkomst met een getrainde facilitator. In die sessie(s) ga je terug naar die momenten die als kloppend en goed werden ervaren, passend bij de bedoeling van de samenwerking. Vervolgens ga je in gesprek op zoek naar structuur om dat te versterken. Zaken als missie, visie, strategie, leidende principes, waardes, doelen, rollen en agenda’s kunnen dan aan de orde komen. Ze verduidelijken het kader, het speelveld waarbinnen het werk wordt gedaan. 

Zo is er uiteindelijk wel een duidelijkere structuur. Structuur, gegrond in zinvolle deugddoende ervaringen, waarbinnen gespeeld kan worden.

Maak alleen regels als het nu echt nodig is. 

We zijn gewend om alles zo goed mogelijk te willen organiseren. Regels maken hoort voor veel mensen bij goed organiseren. Het loont om wat vaker de vraag te stellen “is het echt nodig om dit nu te regelen en vast te leggen?”. 

Gesprekken over regels, formulieren enzo halen de flow uit de groep als het er te vroeg voor is. 

Als het echt nodig is, doen! Zoniet, wacht dan tot je in de fase zit dat het echt nodig is.

Oefenen, oefenen en nog eens oefenen…

Zoals ik al zei: we zijn dit allemaal nog niet zo gewend, deze manieren van gelijkwaardig, co-creeerend samenwerken. De weg naar gewenning gaat langs oefenen. 

Het experimenteren en oefenen als groep voelt psychologisch veiliger als er een groepslid bij is die getraind is in faciliteren van alternatieve werkvormen en manieren van besluitvorming. Als diezelfde of een ander inzicht heeft in de kernontwerpprincipes van rechtvaardiger, effectiever en bevredigendere samenwerkingssystemen en dat mag inzetten in de groep. Als de groep uitspreekt dat ze nog niet weten hoe het moet en wel samen willen leren en uitproberen. Als de groepsleden eerst zelf reflecteren en zoveel mogelijk zelf oplossen voor ze hun ongemakken in het groepsproces inbrengen. 

Samengevat

Het is, in het moment, laveren tussen structuur en vrij creëren. Hoe vaker het gedaan is door de groepsleden, hoe makkelijker en effectiever het wordt. 

– Ilse Meelberghs

Ps Je bent trouwens van harte welkom om in Roermond met de oefencirkel rondom werkvormen en manieren van besluitvorming mee te doen. Je kan de data en locatie van de oefencirkels vinden in de agenda van

 👉 de Omwentelaars 

👉de Groene Transformator