Vervang de term “niet meer reanimeren” door “natuurlijk sterven toelaten”.
Dit boek kent drie delen: anders ouder worden, anders ziek zijn, anders sterven. En hoewel de twee eerste delen een feest van herkenning zijn raakt het derde deel. Ik vind daarin ook inspiratie voor mijn omgang met het ziek zijn, sterven en doodgaan van aarde, mensheid en organisaties.
Hou, hou, even terug, waar gaat het boek over?
De eerste deel gaat over het feit dat onze generaties 30 levensjaren extra krijgen. Het pleidooi is om de hele indeling van ons leven te heroverdenken en minder de taken (studeren, werken, kinderen, rusten) aan een specifieke levensfase te plakken.
Het tweede deel gaat over beleid rondom ziekte dat niet medicaliseert, fragmenteert en individualiseert maar emancipeert, ondersteunt en verbindt.
En het derde deel gaat over waardig en in verbondenheid sterven.
Het cruciale probleem is dat zorgverstrekkers veel te lang doen alsof ze aan een ziekbed staan, terwijl dat in feite al geruime tijd een sterfbed is. Het staan aan een sterfbed veronderstelt heel andere grondhoudingen.
En dat verschil in grondhoudingen boeit me, raakt me.
Verschil 1: het doel
Het is een sterfbed als er geen reële kans meer is op genezing, stabilisering of verbetering van de ziekte. Voor de arts is het duidelijk dat die ziekte uiteindelijk tot de dood zal leiden.
Met ouder wordende ouders en schoonouders hebben we recent voor 2 ervan de switch naar sterfbed gemaakt. Voor de een duurde deze sterfbed-fase relatief kort. Voor de ander hopelijk nog een paar jaar. Het was dus fijn om te lezen dat het doel al jaren voor het doodgaan kan wisselen.
Wat betreft de link met klimaat opwarming en onze neoliberale maatschappij enzo. Voor mij staan we nog echt aan het ziekbed van de mensheid op aarde EN om te genezen moeten wel een aantal heersende overtuigingen en organisaties sterven.
Verschil 2: verantwoording
Bij een sterfbed zijn alle interventies gericht op het welzijn van de zieke en niet meer op het behandelen van de ziekte. Bij een ziekbed kan je nog behandelingen voorstellen die de zieke veel ongemak bezorgen. Dat valt bij een sterfbed niet te verantwoorden.
De mensheid op aarde is ziek, dood van de mensheid op de langere termijn dreigt. Dan kan je dus nog behandelingen voorstellen die de mensheid ongemak bezorgen. Behandelingen als stoppen met vliegen, plantaardig gaan eten, afstappen van steeds meer spullen produceren en kopen. Ongemak dat niet per definitie betekent dat je er ongelukkig van wordt. In mijn ervaring het tegendeel.
Verschil 3: aandacht voor
Bij een sterfbed is er evenredige aandacht voor de zieke en zijn naasten. De zieke verliest het leven, maar de naaste verliezen het samenleven. Bij een ziekbed gaat de aandacht naar de behandeling van de zieke.
De mensheid op aarde is ziek en dat is dus wat behandelt dient te worden. We geven nu ook vaak aandacht aan de aarde, maar technisch gezien is dat is in deze de naaste die het samenleven verliest als de mensheid uitsterft. Het is niet de zieke zelf.
En ik zie bij een ziekbed de zieke – uit liefde voor het leven en die naasten – behandelingen ondergaan die veel ongemak opleveren. Kunnen wij mensheid dat ook niet uit liefde voor het leven en onze naaste, het systeem waar wij deel van uitmaken?
Conclusie
De moeite van het lezen waard. Ik struinde omwille van mijn persoonlijke situatie en het willen begrijpen van de klimaatproblematiek een bepaalde richting uit.
Het boek heeft nog veel meer boeiende paadjes met inspirerende vergezichten. Geniet ervan.
– Ilse Meelberghs
