Een eenvoudig verzoek, een paar minuutjes alleen buiten en dankbaarheid erna. Dat is in een notendop wat er steeds weer gebeurd bij laagdrempelige ecopsychologie oefeningen. Hoe dat voor mij werkt laat ik zien in dit verhaal.
Als jij, de eco-idealist, ergens bent waar met natuuroefeningen iets niet lijkt te kloppen, lees dit nog eens door. Het kan betekenen dat jij iets mist in de begeleiding en door dit te herlezen begrijpt wat dat is.
Laten we beginnen met …
Wat is ecopsychologie ook alweer?
Dat kan je uitgebreid lezen op de site van EarthWise Education: de plek waar ik de pittige opleiding toegepaste ecopsychologie volgde en EcoTuner® werd. Ik pik er een paar zinnen uit:
Ecopsychologie is een vrij nieuw gebied binnen de psychologie. Psychologie wordt verbonden met ecologie. Het combineert theorie en praktijk met engagement, creativiteit en onderzoek. Verschillende disciplines en andere stromingen inspireren de ecopsychologie: natuurfilosofie, diepe ecologie, gedragsecologie, omgevingspsychologie, ecofeminisme, transpersoonlijke psychologie, wijsheid van natuurvolkeren en eco-boeddhisme.
Ecopsychologie bestudeert onze psychologische, emotionele en spirituele relatie met de natuur.De ecopsychologie wil vermijden dat ze bijdraagt aan nog meer exploitatie van de natuur voor het menselijk welzijn. Ecopsychologie steunt op een diep respect voor het ecologisch geheel, de aarde.
EcoTuning is Toegepaste ecopsychologie: het ontwerp en het ambacht van activiteiten die de verbinding met de natuur stimuleren. Je krijgt (meer) contact met je innerlijke en uiterlijke natuur.
De EcoTuner® faciliteert de ontmoeting en de relatie met de natuur middels diepgaande reflectie en introspectie, en door aangename en speelse activiteiten in en met de natuur.
Het begint dus met een grondhouding van liefde, respect en wederkerigheid met de natuurlijke omgeving.
Laagdrempelig?
Soms kiezen mensen ervoor om een dag, dagenlang of net als ik maandenlang hun relatie met de rest van Natuur te onderzoeken en te versterken. Om dan vervolgens te dealen met hoe die hernieuwde innige relatie hun levenswijze en gedrag beïnvloedt. Het is een bewuste keuze voor de relatie en voor diepgaande reflectie en introspectie erover.
Dat is niet bepaald laagdrempelig. Het vraagt om tijd vrijmaken, toewijding en openstaan voor verandering van je identiteit, misschien zelfs je wereldbeeld. Dat is nogal wat.
Het is ook mogelijk om lichtvoetiger en tussendoor te werken aan de relatie met Natuur en aan de vaardigheid om het natuurlijke ritme weer te leren volgen.
Denk dan aan 2 oefeningen tijdens een wandeling van 2 uur. Of aan een opdracht tijdens de pauze van een workshop. Of aan een wekelijkse seizoensmail met suggesties. Dat past veel makkelijker in het dagdagelijkse leven, zet niet meteen je identiteit op z’n kop en laat tegelijkertijd zeker niet onberoerd.
Wat maakt het krachtig?
Het eerlijke antwoord is: het vakmanschap van de facilitator, in mijn geval als Ecotuner®. In essentie gaat het bij het laagdrempelige over een eenvoudig passend verzoek, een heldere vorm en het kunnen spaceholden van de reacties.
Het eenvoudige passende verzoek: de vraag vooraf.
De verzoek, de vraag is cruciaal. Mensen gaan daar echt mee aan de slag. Voor mij is het een sport om de vraag te laten aansluiten bij de context en aanwezigen. Context gaat over waar we fysiek zijn, ritme van het seizoen of de dag en over wat gaan we dadelijk doen. Aanwezigen gaat over het inschatten wat de aanwezige mensen nu bezighoudt en aankunnen & over kennis en respect voor wie er buiten aanwezig is. Denk bij dat laatste aan grote Berk in de knop, Paardebloem die momenteel pluist…
Zo stelde ik al deze vragen:
- Wat spiegelt buiten over de fase waarin ons initiatief zich nu bevindt?
- Ga eens op zoek naar geweld buiten?
- Laat Water eens rimpelen op een manier die bij jou past? En wat als we allemaal samen rimpelen?
- Wat neem je vanuit lente mee de zomer in?
- Welk uitzicht raakt je het meest?
- Wie ruikt het meeste herfst/winter/lente nu?
- Teken eens iemand van deze plek?
Een heldere vorm.
De vorm kan zijn: ga naar buiten en zoek voor jezelf naar een ervaring, een antwoord. Andere vormen zijn ook mogelijk. Ik spiek regelmatig voor een vorm in het boek “Paradijs in de polder” van Arita Baaijens. Mooie oefeningen die vertrekken vanuit dezelfde relatie met Natuur als de mijne.
Het kunnen spaceholden van de reacties.
Na ongeveer 10 minuten volgt dan de vraag: wil iemand hier iets over delen? Deze vraag laat veel ruimte.
Mensen kunnen ervoor kiezen om niets te zeggen. Helemaal oké.
Mensen delen iets van hun ervaring. Dat is welkom en verrijkend.
Mensen delen iets heel kwetsbaars. Een geschenk dat vraagt om zorgvuldig afronden: voor het individu en de groep.
Waarom ik dankbaarheid noem als indicator voor “gelukt”?
Ik zat te dubben over hoe ik bepaal dat een oefening gelukt is. Ik kom uit op dankbaarheid. Mensen vinden het fijn om ietsje meer te verbinden met elkaar en met de innerlijke en uiterlijke natuur. Ze zijn diegene die daar ruimte voor maakte vaak dankbaar. Ik neem die dankbaarheid graag in ontvangst: namens mezelf en namens diegenen buiten die mee het werk deden.
– Ilse Meelberghs
